Gdzie na spacer na Kaszubach?

Kaszuby, malownicza kraina w północnej Polsce, są znane z przepięknych jezior, zielonych lasów, tradycyjnej kultury oraz ciekawej historii. Niedaleko stąd także do innych atrakcyjnych regionów – Kociewia, czy Pojezierza Drawskiego. Tereny te obfitują w malownicze trasy piesze, które zadowolą zarówno miłośników natury, zabytków czy historycznych perełek. Przedstawiamy propozycje długich i krótkich spacerów dla tych, którzy kochają aktywność, jak i zwolenników spokojnych, rodzinnych wypraw. 

Dolina Wdy i jej torfowiska

Wda to rzeka, którą warto zobaczyć nie tylko z kajaka. Trasa, którą proponujemy, ma ok. 20 km i kształt pętli, co oznacza, że zaczyna się i kończy w tym samym miejscu. Biegnie przez Wdzydzki Park Krajobrazowy, stanowiący prawdziwą oazę przyrody. Bogactwo unikalnych ekosystemów sprawia, że spacer doliną Wdy będzie niezapomnianym doświadczeniem. Spacer rozpoczniecie we wsi Loryniec, następnie skierujcie się wzdłuż Jeziora Schodno oraz Żabińskie Błoto, gdzie wejdziecie na ścieżkę przyrodniczą. Mijane torfowiska są atrakcją samą w sobie, a przez najbardziej podmokłe tereny przeprowadzą Was kładki.

Wydry i żurawie, czyli Jelenia Wyspa w Borach Tucholskich

Niedaleko szosy z Tucholi do Tlenia, wzdłuż rzeki Stążki, biegnie piękna, 3,5 km trasa na krótki, ale bardzo atrakcyjny spacer. Rozpoczyna się i kończy obok Nadleśnictwa w Gołąbku. Będziecie wędrować przez charakterystyczne dla Borów Tucholskich zbiorowiska sosen z domieszką brzozy i świerków, a także olsów i łęgów. Przejdziecie przez torfowiska, miniecie także ptasią remizę z budkami lęgowymi i pojnikami. Największe wrażenie robi przystanek nazwany „Bagna nad Stążką”. Po wejściu na wieżę widokową będziecie mogli podziwiać rozległy krajobraz bagien i meandrującą rzekę, nad którą bytują żurawie. Przy odrobinie szczęście, zobaczycie te wyjątkowe ptaki, a z pewnością je usłyszycie. Podczas spaceru możecie trafić także na zamieszkujące Stążkę wydry. 

Łupawa – od arboretum do starych wiaduktów kolejowych

Jeśli macie ochotę na naprawdę długi, bo niemal 30 km spacer, polecamy ścieżki wiodące nieopodal rzeki Łupawy. Jak się okazuje, ta popularna  rzeka dostarcza wielu emocji nie tylko kajakarzom. Wędrówkę możecie rozpocząć od leśniczówki w Kozinie, przy której stworzono arboretum, czyli park leśny z okazałymi gatunkami drzew. Kierując się w stronę Mikorowa, miniecie wiele pomników przyrody ożywionej – buki, modrzewie oraz dęby. W samej wsi rośnie 650-letni dąb szypułkowy, Wojsław. Ciekawym etapem jest ścieżka dydaktyczna, biegnąca przez Karwieńskie Uroczyska. Dalej miniecie ruiny wiaduktów dawnej linii kolejowej z Bytowa do Lęborka, a zwieńczeniem trasy jest szachulcowy kościół w Mikorowie, z 1815 roku.

Męcikał i dawna siedziba partyzantów

Męcikał to malownicza miejscowość położona wzgórzach nieopodal Parku Narodowego Bory Tucholskie. Wokół znajdują się urokliwe jeziora, nie brakuje również tras pieszych. Warto odwiedzić samą wieś, w której znajduje się jedno z najważniejszych skupisk osadnictwa z epoki kamienia. Czerwonym szlakiem wyruszycie wzdłuż Strugi Siedmiu Jezior. Możecie także udać się 3 km od wsi do Zielonego Pałacu – zrekonstruowanego bunkra Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”, gdzie w czasie II wojny światowej znajdowała się siedziba partyzantów. Traficie tam oznakowaną ścieżką z południowej części Męcikału. 

Bytów i zamek krzyżacki

Miłośnicy zabytków, zamiast na łono natury, mogą wybrać się na spacer po bytowskim rynku, a następnie zwiedzić zamek krzyżacki. Został zbudowany w XIV wieku i jest jednym z najlepiej zachowanych zamków obronnych w regionie. Obecnie służy jako siedziba Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego, które prezentuje fascynujące eksponaty związane z historią regionu. Zwiedzając zamek, można podziwiać jego imponującą architekturę i rozległe dziedzińce, a także dowiedzieć się więcej o historii tego miejsca. W centrum miasta warto zobaczyć także ruiny kościoła św. Katarzyny oraz jego jedyną niezburzoną pozostałość – imponującą, XIV-wieczną wieżę. W jej wnętrzu znajduje się wystawa archeologiczno-historyczna z oryginalnymi eksponatami.

Swornegacie i okolice

Wieś o zabawnej nazwie Swornegacie to mekka kajakarzy i miłośników sportów wodnych. Miejscowość położona jest bardzo malowniczo przy Jeziorze Karsińskim, a nieopodal płynie Brda. Warto wybrać się tu na spacer, w sezonie połączony z kąpielą w jeziorze i obiadem w jednej z restauracji. Po drodze możecie obserwować przecinające taflę jeziora kajaki czy żaglówki. Odwiedźcie także Kaszubski Dom Rękodzieła Ludowego, w którym zapoznacie się z techniką wikliniarstwa i samodzielnego wypieku chleba. Później możecie wyruszyć Kaszubską Marszrutą brzegiem Jeziora Karsińskiego aż do 600-letniego dębu Bartuś. Jeśli jesteście zapalonymi grzybiarzami, to dobrze trafiliście, bo już latem w okolicznych lasach pojawiają się kurki, kanie i prawdziwki, a jesienią podgrzybki gąski. 

U źródeł Wierzycy

Łatwa, ośmiokilometrowa trasa rozpoczyna się i kończy w XVII-wiecznej wiosce Piotrowo i wiedzie przez torfowiska oraz Wzgórza Szymbarskie otaczające Jezioro Piotrowskie. Dochodząc do Chylowej Huty, traficie na żwirownię. Można tu zapoznać się z budową okolicznych wzniesień powstałych 16 tys. lat temu z nagromadzonych w lądolodzie piasków, żwirów i mułków. Schodząc do jeziora, zwróćcie uwagę na charakterystyczne dla tych terenów mchy i torfowce. Bardzo ciekawym etapem tej trasy jest średniowieczne grodzisko, górujące nad Wierzycą. Idąc wzdłuż rzeki, dotrzemy z powrotem do dawnej szkoły pruskiej w Piotrowie.

Rezerwat Lubygość

Przyjemny, nieco ponad siedmiokilometrowy spacer rozpoczniecie przy leśniczówce w Mirachowie. Za leśnym polem namiotowym zejdziecie kamienną drogą do Jeziora Lubogoszcz. Idąc wzdłuż brzegu, będziecie mogli obserwować bardzo ciekawe „jaskinie”, tzw. groty zlepieńcowe. Kierując się w górę, traficie na bunkier Ptasia Wola. W czasie II wojny światowej żołnierze Gryfa Pomorskiego bronili się tu przed gestapowcami. Kilka metrów dalej znajduje się klapa, przez którą wejdziecie do środka. Czerwonym szlakiem dojdziecie następnie do punktu widokowego Szczelina Lechicka, z którego można podziwiać okoliczne jeziora. 

Kaszubskie Oko i Jezioro Żarnowieckie

To spacer, który możemy polecić rodzinom z małymi dziećmi. Samo Kaszubskie Oko jest kompleksem rekreacyjno-turystycznym, a jego główną atrakcję stanowi wieża widokowa o wysokości 44 m. Rozciąga się niej fantastyczny widok na jezioro i okoliczne tereny. Dzieciom spodoba się rozległy plac zabaw z figurami Stolemów i dinozaurów. Po zabawie możecie się udać wygodnym chodnikiem wzdłuż jeziora aż do Gniewina.

Wokół Jeziora Szczytno

Linia brzegowa Jeziora Szczytno to idealne miejsce na długie i ciekawe przyrodniczo spacery. Jest ona częścią Obszaru Chronionego Jezior Krępsko i Szczytno. W tym miejscu znajduje się również rezerwat Osiedle Kormoranów. Okoliczne lasy już latem zapełniają się grzybami. Samo jezioro jest atrakcją dla miłośników kajakowania czy kąpieli. Znajdujące się na nim wyspy są miejscami lęgowymi dla ptaków wodnych, m.in. gągoła czy nurogęsi. W pobliskich drzewach gniazduje kania i bocian czarny, a przy odrobinie szczęścia zaobserwujecie kormorany. Spacerując po okolicy, zwróćcie uwagę na unikatową roślinność torfowisk – kosaćca syberyjskiego i widłaka torfowego.

Szlak Partyzantów AK

Łączy północną część powiatu świeckiego ze szlakami Kociewia i centralnej części Borów Tucholskich. Cała trasa liczy ok. 100 km, więc wybierając się na spacer, warto zdecydować się na konkretny odcinek, który chcemy zobaczyć. Początek szlaku znajduje się w Czersku Świeckim, gdzie znajdziecie tablicę upamiętniającą walkę partyzantów z Niemcami. Na dalszej trasie spotkacie pozostałości bunkrów partyzanckich, a także oznaczone miejsca walk. 

Szlak im. Izydora Gulgowskiego

Przyjemna i niedługa, bo nieco ponad 7 km trasa nosi imię zasłużonego dla Kaszub Izydora Gulgowskiego, nauczyciela, poety i dziennikarza. Łączy ona ważne dla tej postaci miejsca: rodzinną wieś Iwiczno i Wdzydze, w których współtworzył słynny skansen (obecnie Kaszubski Park Etnograficzny). Odcinek ten prowadzi przez malownicze lasy sosnowe, a po drodze miniecie bardzo urokliwe jeziora, oczka wodne i wilgotne niecki. Będziecie spacerować poprzez kompleksy łąk oraz torfowiska, na których zaplanowano rezerwaty przyrody. Okolica aż zaprasza do zrobienia sobie przerwy podczas pikniku na jednym z malowniczych wzniesień. Dlatego koniecznie weźcie na spacer prowiant i napoje.

Spacer po Kaszubskim Parku Etnograficznym

Może być zwieńczeniem poprzedniej trasy lub osobnym spacerem. Położony nad Jeziorem Gołuń, na 6 ha ziemi, podzielonej na 6 sektorów odpowiadających różnym regionom Kaszub. Wchodząc na jego teren poczujecie, jakbyście przenieśli się dwieście lat wstecz. Możecie podziwiać tu m.in. drewniany kościół z XVIII wieku, szkołę, tartak i kuźnię z tego samego okresu. Obiekty są oryginalne i zostały przeniesione do skansenu z okolicznych miejscowości. Ponadto możecie zajrzeć do kilkunastu zagród chłopskich z okresu od XVII do XIX wieku, a także dworków szlacheckich. Atrakcją parku jest karczma i dwa młyny wiatrakowe. W sezonie traficie na rozliczne imprezy, które odbywają się w skansenie. W lipcu jest to m.in. słynny Jarmark Wdzydzki, największy na Kaszubach kiermasz rękodzieła i sztuki ludowej, który odbywa się tu niemal od 50 lat. 

Borne Sulinowo – spacer po militarnym miasteczku

To propozycja spaceru dla miłośników historii, tajemnic i militariów. Na terenie miasta wyznaczono ścieżkę turystyczno-spacerową. Jest ona dobrze oznaczona, znajdują się na niej tablice informujące o obiektach, historii miasta oraz archiwalne zdjęcia. Po drodze miniecie m.in. dawną siedzibę garnizonu (obecnie Urząd Miasta), plac apelowy (obecnie skwer przed Ratuszem), kantynę, dawny szpital wojskowy, magazyny, siedzibę straży pożarnej, lotnisko sportowe, bloki mieszkalne, biura przepustek, klub żołnierski czy areszt wojskowy. Zwieńczeniem spaceru są ruiny willi generała Guderiana oraz willa generała Dubynina z hotelem dla wyższych oficerów. Na końcu trasy traficie także na urokliwe jezioro. Oczywiście możecie przerwać spacer, robiąc przystanek w Muzeum Historii Militarnej czy Domu Oficera. 

Las Klasztorny i Jezioro Leśne

Idealnym miejscem na spacery jest także Pojezierze Drawskie, które od zachodu sąsiaduje z Kaszubami. Nieopodal Szczecinka znajduje się ciekawa ścieżka przyrodnicza, mająca swój początek w miejscowości Świątki. Spacer nie będzie zbyt forsujący, ponieważ trasa liczy 4 km. W tej okolicy istniał kiedyś klasztor i właśnie na jego pamiątkę ścieżkę nazwano Lasem Klasztornym. Jej patronem jest św. Franciszek z Asyżu. Jeśli chcecie wydłużyć sobie spacer w tej okolicy, polecamy 17,5 km pętlę przez Jezioro Leśne w Czarnoborze i Raciborki, która rozpoczyna się i kończy w Szczecinku. Trasa o magicznej nazwie „Zaczarowane Pejzaże” wiedzie przez bukowy las, ale po drodze miniemy także potężne modrzewie i dęby. Ścieżka kończy się przy niestrzeżonym kąpielisku w miejscowości Czarnobór, a tuż obok znajduje się siedziba nadleśnictwa oraz dziupla ekologiczna. 

Spacery na Kaszubach i w okolicach – jak się przygotować?

Wybierając się na spacer po Borach Tucholskich, kaszubskich lasach lub miasteczkach, warto się odpowiednio przygotować. Sprawdźcie na mapie, czy do wybranego punktu startu należy podjechać samochodem i czy w okolicy znajduje się parking. Jeśli udajecie się w kilku lub kilkunastokilometrową trasę, koniecznie zabierzcie ze sobą odpowiednią ilość płynów oraz przekąski. Spakujcie koc lub matę, bo okolica będzie zapraszała do przerw na piknik. Koniecznie po sobie posprzątajcie, a jeśli w pobliżu nie ma śmietników, zabierzcie śmieci ze sobą. Na pewno będziecie chcieli wrócić w czyste i zadbane miejsce.

Podstawą leśnych i miejskich spacerów są lekkie i wygodne buty. Choć Kaszuby obfitują we wzniesienia, nie musicie brać ze sobą obuwia na górskie wyprawy. Wystarczą lekkie buty trekkingowe lub sportowe. Wiosną i jesienią, najlepiej, aby były nieprzemakalne – wiele terenów spacerowych obfituje w mokradła i torfowiska. Do plecaka spakujcie też cieplejszą bluzę i nieprzemakalną kurtkę lub wiatrówkę. Może przydać Wam się czołówka, zwłaszcza jeżeli trasa jest długa i istnieje możliwość, że przeciągnie się do zmroku.